www.dubbing.fora.pl

[Andrzej Androchowicz]

.......................................................................................................................................................................................................................

STEFAN ŚRÓDKA urodził się 8 września 1910 roku w Łodzi w rodzinie Romana Śródki i Anny Laube. Tam spędził dzieciństwo. W 1934 roku ukończył Państwowy Instytut Sztuk Teatralnych w Warszawie, gdzie studiował pod kierunkiem Wilama Horzycy i Aleksandra Zelwerowicza. Jak po latach wspominał aktor, Andrzej Zaorski: „Był to tzw. prawdziwek, to znaczy, nie słysząc nigdy o Stanisławskim, grał jego metodą. Wszystko musiało być realistyczne. Jak kogoś złapał za rękę, to tamten miał siniaki od chwytu mocarnych palców Śródki”.

Przed wojną grał w teatrach Wilna, Katowic i Kalisza (sezon 1938/39), gdzie pod dyrekcją Mariana Lenka zdobył uznanie główną rolą w komedii A. Asnyka Bracia Lerche, wystawionej w setną rocznicę urodzin poety. O roli tej pisano: „Bezsprzecznie wysokiej klasy talenty reprezentują p.p. Stefan Golczewski i Stefan Śródka. Obaj też ci panowie będą mocną podporą tutejszego teatru”. W kaliskim teatrze Śródka był także autorem inscenizacji, reżyserem sztuk Kto zabił? A. Randa (także odtwórcą roli Prokuratora), O zmartwychwstanie A. Górskiego, Wczoraj, dziś i jutro J. Niwińskiego. Wielokrotnie nagradzany za pomysły plastyczne i inscenizacje. Błyskotliwą karierę aktorską przerwał wybuch wojny.

W czasie okupacji był żołnierzem podziemia o pseudonimie „Ryś”. Słynął z karności, odwagi i bojowości. W latach 1942-1944 brał udział w akcjach bojowych na Lubelszczyźnie, m.in. w wysadzeniu pociągu, odbiciu więźniów i rozbrojeniu posterunku Granatowej Policji. Później w randze podporucznika służył w WP.

W 1944 roku związał się z Teatrem WP w Lublinie, w którym grał do 1945 roku. Potem występował w Teatrze WP w Łodzi (1944-49), a od 1949 roku w Warszawie. Grał w teatrach: Narodowym (1949-52), Ateneum (1952-66) i Dramatycznym (1966-81). Do jego najciekawszych kreacji należy zaliczyć: Tekltona w Świerszczu za kominem Ch. Dickensa, Hiberta w Kresie wędrówki R.S. Sheriffa, Franka w Niespodziance K.H. Rostworowskiego, Zbyszka w Moralności pani Dulskiej G. Zapolskiej, Leonarda w Nie-boskiej komedii Z. Krasińskiego, Komendanta Wilka w Gałązce rozmarynu Z. Nowakowskiego.

Od początku związany z powojennym kinem polskim. Zadebiutował w Dwóch godzinach (1946) S. Wohla i J. Wyszomirskiego. W wielu filmach stworzył postać człowieka-idealisty, szlachetnego bojownika o wolność, robotnika. Niezapomniane główne role zagrał w wybitnych filmach lat czterdziestych – Ostatnim etapie W. Jakubowskiej (Bronek, szef ruchu oporu w Oświęcimiu) i Ulicy Granicznej A. Forda (Żyd Natan, bojownik w getcie). Dużą popularność przyniosły mu także role Władysława I Łokietka w serialu Gniewko, syn rybaka B. Poręby, „Bartka”, dowódcy oddziału partyzanckiego w Stawce większej niż życie A. Konica i J. Morgensterna oraz węglarza Tłoczyńskiego w Misiu S. Barei. Łącznie wystąpił w ponad 30 filmach. Pracował także w dubbingu.

Za zasługi wojenne uhonorowany Medalem Zwycięstwa i Wolności, Odznaką Grunwaldzką, Krzyżem Partyzanckim (1946) Złotym Krzyżem Zasługi (1955), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1977).

Od 1945 żonaty z Lucyną Maciejewską (zm. 2007). Jego syn, prof. Andrzej Stefan Śródka (ur. 1946) jest naukowcem zajmującym się historią medycyny.

Stefan Śródka zmarł 4 stycznia 1981 roku w Warszawie. W uznaniu zasług bojowych i zasług dla scen polskich, pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach w kwaterze 32B-4-25.

Praca w dubbingu (wybrane role):

1957 – Pierwsze porywy
1957 – Zbrodnia przy ulicy Dantego
1963 – Drugi tor
1963 – Leśny patrol
1965 – Królewna i rybak
1967 – Doktor Fabrizius działa
1969 – Jezioro Starej Sowy
1971 – Elżbieta, królowa Anglii – Stary żołnierz

Źródła: Encyklopedia kina (red. T. Lubelski), Kraków 2003; S. Kaszyński, Teatralia kaliskie, Łódź 1972; I. Kozłowska, Teatr w Kaliszu w okresie II Rzeczypospolitej, Kalisz 2005; Leksykon polskich filmów fabularnych 1997 (red. J. Słodowski), Warszawa 1997; Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska (red. D. Wańka – autor hasła A. Androchowicz), tom 3, Kalisz 2007;
Ponadto: „FSP” 4/1981; strony internetowe: [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]

Andrzej Androchowicz